Γράφει ο Σωκράτης Πάντος στο Περιοδικό «Αναιρέσεις» | Τεύχος 39
«Να σου χαν πει άραγε και σένα στο σχολειό, ότι απέναντι στο Αιγαίο είναι ο εχθρός…», Social Waste
Με το που ξεκινάει ένα παιδί την διαδρομή του στην εκπαίδευση μαθαίνει για την «κακιά» Τουρκία, τον αιώνιο εχθρό, που έχει προκαλέσει τόσες συμφορές στην Ελλάδα. Επιχειρήματα παλαιότερων αιώνων ακούγονται στα παιδικά αυτιά περί «Μεγάλης Ιδέας». Τα δελτία ειδήσεων και ενημερωτικές σελίδες στο διαδίκτυο, με συνεχείς αναφορές σε δηλώσεις Τούρκων αξιωματούχων, δεν αφήνουν κανέναν να ξεχαστεί και σίγουρα δε βοηθούν προς τη βασική κατεύθυνση που θα έπρεπε να έχει η ανθρωπότητα για πραγματική ειρήνη ανάμεσα στους λαούς. Σε ένα αφιέρωμα για τον πόλεμο στην Ελλάδα, δε θα μπορούσε να μη γίνει μια μικρή αναφορά, μια υπενθύμιση, στην επικινδυνότητα των Ελληνο-Τουρκικών σχέσεων και ανταγωνισμών.
Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, παρά το ότι οι δύο χώρες βρέθηκαν μαζί στο άρμα του ΝΑΤΟ, η σχέση μεταξύ τους θυμίζει καρδιογράφημα. Το πιο γνωστό σημείο αντιπαράθεσης αποτελεί το Αιγαίο. Οι κάτοικοι του, ιδιαίτερα αυτοί των Δωδεκανήσων και του Ανατολικού Αιγαίου, βιώνουν στο πετσί τους τον ανταγωνισμό, βλέπε απειλή «θερμού επεισοδίου», υπερπτήσεις, προσφυγικές ροές που ξεβράζουν νεκρούς ανθρώπους στις ακτές τους, ή απελπισμένους και αβοήθητους. Τόσο η ερμηνεία του περίφημου «Δικαίου των Θαλασσών», η οποία γίνεται κατά το δοκούν από μεριάς των ελληνικών και τουρκικών κυβερνήσεων, ώστε να υπερασπίζουν τις θέσεις τους σύμφωνα με τα συμφέροντα της εκάστοτε αστικής τάξης, όσο και οι ασάφειες που βρίσκονται στις ίδιες τις διεθνείς συμβάσεις, αφήνουν τεράστια περιθώρια για διαφορετικές ερμηνείες. Η Ελλάδα μιλάει για το «δικαίωμα επέκτασης στα 12 μίλια», θεωρώντας ότι δεν υπάρχει καμία ειδική περίσταση στη γεωγραφική διαμόρφωση του Αιγαίου και κανένα αντικείμενο διαπραγμάτευσης με την Τουρκία, η οποία το 1995 είχε θεωρήσει την μονομερή κίνηση αυτή ως αιτία πολέμου (θυμίζουμε ότι το επεισόδιο των Ιμίων έγινε τον Ιανουάριο του 1996). Από την άλλη, η Τουρκία θυμάται μόνο την αναφορά στην Υφαλοκρηπίδα ως «φυσική προέκταση της στεριάς στη θάλασσα», η οποία έχει πλέον καταργηθεί. Προσπαθεί, ακόμα, να ρίξει τα πάντα στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης, όπου χάρη στη Τουρκική διπλωματία θέτει τα πάντα υπό αμφισβήτηση, από τη Συνθήκη της Λωζάνης μέχρι την αμφισβήτηση κυριαρχίας σε νησίδες.
Όλα αυτά την στιγμή που ο πόλεμος στην Ουκρανία ανέτρεψε τις ισορροπίες σε παγκόσμιο επίπεδο όπως και τυχόν σχέδια για αγωγούς. Λόγω αυτού, το Αιγαίο και οι τριγύρω βάσεις αναβαθμίζονται γεωστρατηγικά. Έτσι, οι ΗΠΑ προσπαθούν να φέρουν ξανά πιο κοντά στη συμμαχία την Τουρκία, ενώ παράλληλα υπέγραψαν νέα αμυντική συμφωνία με την Ελλάδα, δένοντάς την όλο και πιο σφιχτά, και επικίνδυνα, μαζί τους.
Απέναντι στις πολεμικές εμπλοκές και τους οικονομικούς ανταγωνισμούς οι δύο λαοί πρέπει να κάνουν από κοινού αγώνα για μια πραγματική συνεννόηση και φιλία μεταξύ τους, κάτι το οποίο δεν μπορεί να γίνει με φιλοπόλεμες, αντεργατικές και φιλοΝΑΤΟϊκες κυβερνήσεις, ούτε στα πλαίσια του ανταγωνισμού των δύο αστικών τάξεων. Μόνο οι λαοί μπορούν να προχωρήσουν μπροστά, κι αυτό γιατί, στην τελική, δεν έχουν να χωρίσουν πραγματικά κάτι.
