Έφη Καραχάλιου – Εφημερίδα «ΠΡΙΝ»
Η νέα φιλόδοξη μεταφορά του έπους επιστημονικής φαντασίας του Φρανκ Χέρμπερτ στη μεγάλη οθόνη, δια χειρός Ντενίς Βιλνέβ, φαίνεται να κερδίζει το στοίχημα
Το εμβληματικό μυθιστόρημα του 1965 που επηρεάστηκε από το αντιπολεμικό κλίμα της περιόδου, «θερίζει» στα box-office Ελλάδας και εξωτερικού. Ο σαγηνευτικός μύθος της έκπτωτης οικογένειας των Ατρειδών με φόντο τον αμμώδη πλανήτη Αρράκις σημαδεύεται από τα ανταγωνιστικά γεωπολιτικά σχέδια με έπαθλο ένα «μπαχαρικό» που χαρίζει υπερφυσικές δυνάμεις, φαίνεται να καθηλώνει τους φανς και μη της επιστημονικής φαντασίας. Το Dune είναι κάτι παραπάνω από μια καλογραμμένη δραματική αλληγορία για την εξουσία, την καταστροφή της φύσης και τον ιμπεριαλισμό. Είναι ένα ολόκληρο λογοτεχνικό σύμπαν με βάθος και προοπτική. Το κινηματογραφικό εκτόπισμα της ταινίας αρκεί για να θεωρηθεί από την πρώτη στιγμή του ίδιου βεληνεκούς με την τριλογία του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών.
Η νέα κινηματογραφική μεταφορά του Dune σπάει την «κατάρα» των προηγούμενων άνισων και αποτυχημένων εγχειρημάτων από μεγάλους σκηνοθέτες, όπως ο Ντέιβιντ Λιντς και ο Αλεχάντρο Χοντορόφσκι. Η βασική πλοκή περιστρέφεται γύρω από τον Πολ Ατρείδη (Τιμοτέ Σαλαμέ), γιο του Δούκα Λίτο, πρόσφατα αναγγελθέντα φεουδάρχη του Αρράκις, ενός πλανήτη πλούσιου σε αποθέματα του Μπαχαρικού, της πιο πολύτιμης ουσίας στον γαλαξία. Ο έλεγχος του πλανήτη όμως προϋποθέτει την απομάκρυνση των προηγούμενων κυρίαρχών του, των Χαρκόνεν, της οικογένειας των δουλοκτητών που πλούτιζε πουλώντας το Μπαχαρικό.
Η σκηνή της απόβασης στον έρημο πλανήτη έχει ευθείες αναφορές με την απόβαση των Αμερικανών στη Μέση Ανατολή την ίδια εποχή που γράφτηκε το μυθιστόρημα και όχι άδικα. Η απόβαση στην Γη της Επαγγελίας και η αποδοχή του Πολ ως Μεσσία που πραγματεύεται η ταινία εφαρμόζει πλήρως πάνω στο ιδεολόγημα της αμερικάνικης κυβέρνησης τη δεκαετία του ’60. Ωστόσο, εδώ κυριαρχεί το μεταφυσικό στοιχείο, οπότε παράλληλα με τη διαδοχή και τη διοίκηση του Αρράκις, ο Πολ κληρονομεί κάποιες υπερφυσικές δυνάμεις και σαν τραγικός Ατρείδης προσπαθεί να προλάβει το μέλλον πριν καταστραφεί το περιβάλλον.
Η μυσταγωγική κατάβαση στον εσωτερικό κόσμο του πρωταγωνιστή, αποκτά διαστάσεις σαιξπηρικού δράματος, ενώ παράλληλα μαίνεται ένας πόλεμος για το μονοπώλιο του «μπαχαρικού», παρόμοιο μονοπώλιο με αυτό της αποικιοκρατικής Αγγλίας τον 18ο αιώνα με τις Ανατολικές Ινδίες. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η ταξική διαστρωμάτωση, με διάφορους μικροεμπόρους που προμηθεύονται το «μπαχαρικό» σε χαμηλότερη τιμή του μονοπωλίου να αντιστέκονται ενάντια στους ευγενείς, οι οποίοι βασίζονται σε πληθυσμούς με καθεστώς ημι-σκλαβιάς να το εξορύξουν κάτω από επικίνδυνες συνθήκες.
Η σκηνή της απόβασης στον έρημο πλανήτη έχει ευθείες αναφορές με την εισβολή των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή
Τα καθηλωτικά πλάνα και η πομπώδης μουσική υπόκρουση δεν αφήνουν πολλά περιθώρια: το έπος των Ατρειδών και η επακόλουθη πτώση θα καταγραφεί με τη δέουσα δραματικότητα. Κάπου εκεί μερικές φορές χάνεται η ισορροπία, ειδικά στο πρώτο μισάωρο της ταινίας όπου ο θεατής εισάγεται στο πρωτόγνωρο περιβάλλον και η πλοκή μοιάζει με εντυπωσιακό τρέιλερ της ταινίας. Στην πραγματικότητα είναι τόσο σύνθετο το αφηγηματικό πλαίσιο, που η ταινία ως πρώτο μέρος αποτελεί μια εισαγωγή χωρίς δραματική κορύφωση, σαν πρελούδιο του εξίσου ενδιαφέροντος δεύτερου μέρους και, όπως ισχυρίζεται η μυστηριώδης Τσάνι (Ζεντάγια), στη μεγάλη οθόνη, «αυτό είναι μόνο η αρχή».
